Gorka Urbizu: “Euskal rockean nostalgia jada ez da lehen zena”
Lekuberrin, Luisen eta Luisaren semea da. Mundu osoko oholtzetan, berri Txarrak taldeko frontman apalharroa. Elkarrizketetan, luxu hutsa: musikaz, literaturaz, politikaz mintzatu zaigu, zorrozki bezain umoretsuki. Jaio. Urbizuri elkarrizketa egin. Hil.
Gorka, barka hala hastea, baina afari bat zor didazu.
Bai, eta plazer handiz, gainera.
Zuk BEC ez zenutela beteko, nik baietz. Eta bete zenuten, bistan da.
Dena dela, postrea edo ondorengo trago luzea zure kontu, ez zinelako egon azkenean. Esan zenidan joango zinela, eta gero, kale egin zenuen.
Gurea zaharruno kuadrilla dela, eta ez zela erraza izanen ere esan nizun. Dena dela, pasadizoak agerian uzten du egiazki apala zarela, egiazki urduri zeundela.
Tira, guretzako berria zen. Halako apustu bat egitea ez da egunero egiten duzun zerbait. Disko berriarekin halako planteamendu aldaketa bat izan zen, eta hordago bat egin genuen. Zuk esaten zenuen: “8.000 baietz!”. Baina zuk badakizu zer den 8.000 lagun sartzea? Kontua ez da apala izatea. Benetan sentitzen nuen hor arrisku bat bazegoela. Gero, oso ondo atera zen.
Baina apala zara ala ez zara apala?
Apalharro, esaten du Gotzonek [Gotzon Barandiaranek]. Kontzeptu hori: harro egindakoaz, baina apala, aldi berean.
Aurrekoan Kase O-rekin jo genuen, eta mikrofonotik esan zuen: “Begira, gutako bakoitza sortzen da bizpahiru dohainekin, eta horiei heldu eta landu egin behar dira”.
Nik egiten dudana da soinuak eta hitzak ordenatu. Eta batzuetan ematen du asmatzen dudala. Baina hortik aurrera, horrek ez zaitu inoren gainetik jartzen.
Aplharroa-renagustatu zait. Frontman apala zarela ere esan genezake, indartsua, baina apala, nahiz eta oximoroia dirudien.
Ez nuke esango oso frontman ona naizenik. Eta hori esatea ez da apalharro izatea [barrez]. Ez naiz batere showman-a. Zenbait talde ikusten ditudanean, pentsatzen dut: “Horrek badauka freskotasun hori”, eta abar. Gu salbatzen gaituzte kantuek. Topiko bat da, baina horrek errazten du dena. Egiten duzu horrelako sarreratxo bat, pare bat salto… Zaldi horretan muntatu eta bakarrik doa. Orduan ez duzu espektakulu handirik eman behar.
Oholtzan frontman lanean ari zarela, hortik goitik, zer ikusten da?
Jendeak batzuetan esaten dizu, ezagunek eta: “Ikusi nauzu, ezta? Keinua egin didazu…”. [Barrez] Eta ikusten duzuna masa bat da. Gainera, benetan ezagunen bat ikusten dudanean, eta begira geratzen banaiz, horrek eragiten dit, lotsa sentiarazten dit, eta nahiago dut publikoari ez begiratu, edo jendea ez ezagutu. Asko engantxatzen duen zerbait da, droga moduko hori. Adrenalina, endorfina… Ez dakit zer den, baina ina-z bukatutako zerbaiten xiringada ikaragarri bat da. Eta gero, hein batean, faltsua dela dakizun zerbait ere bada. Batzuetan, hor beste zerbait sentitzen zara. Plazebo bat da, ezinbestekoa zaren sentsazio arriskutsua ematen dizuna. Izan ere, azkenean, gero, jaisten zara, eta hori zure lanbidea da.Zuri tokatu zaizu kantuak egin eta elkarbanatzea. Bulego egunak oso politak izan daitezke, baina besterik gabe.
Baina oholtzatik jaisten zarenean ere, oso ezaguna zara. Jarrera underground-a daukazu, baina aspalditik oso mainstream zabiltzate. Nola daramazu desfase hori?
Beno, Lekunberriko txoko horretan, okindegira joaten naizenean, Luisen eta Luisaren semea naiz.
Nik esaten dut euskal mainstream-a jostailuzkoa dela, baina inor mainstream izatekotan gu izango ginateke zaku horretan. Aspaldi galdu genuen cool izateko txartel hori. Egia da jarraitzaile gehiegi ditugula segun zein ingurutan Berri Txarrak aldarrikatzeko. Apostatak eta dena eduki ditugu horregatik. Baina [barre txiki batez] ez zait gehiegi inporta.
Apostatak ez ezik, zale tatuatuak ere badituzue. Aurrekoan, Instagramen sartu, eta besoan zure aurpegia tatuatua zuen tipo batekin egin nuen topo. Hori ikusita zer, Gorka?
Nik ezin dut sinetsi holakorik. Nik ez daukat tatuajerik. Eta beti pentsatu izan dut gustura egingo nukeela baten bat, baina ez nuen jakingo zer jarri, betirako delako. Eta gero, ikusten dut jendea Berri Txarrak-en tatuajeak egiten. Badugu sekzio bat: #BerriTxarrakTatoo, eta jendeak etengabe bidaltzen dizkigu. Nik diot: “Noizbait bukatuko da”, baina ez. Joan den astean nire aurpegia tatuatu zuen bat ikusi genuen…
“Euskaldunonganako ezinikusia eskertu beharko diegu: Berri Txarrak erreakzio moduan sortu zen”
Zure aurpegia, ez keinu bereziki ederrean. Badituzu profil onak, baina hori, ez dakit, bada…
Abesten, begiak itxita…
BEC aipatu dugu, baina zeharka: zer izan zen zuentzako Barakaldoko BEC mukuru betetzea?
Hasteko, inoiz ahaztuko ez dugun gau bat. Karanbola magiko bat, hor sortu zena. Eta gure ibilbidean halako mugarri bat ekarri duena, sekula ahaztuko ez duguna.
Gero, hortik aurrera, ez dakit. Debatea eta dena egon da: hori euskal eszenari estrapolatu behar zaion, zer ekarri duen horrek Berri Txarrak-en ibilbideaz aparte… Are gehiago, kopuruen alderaketa bat ikusi nuen, aurrera goazen edo atzera goazen argitu nahi zuena, rockak indarra galdu duen edo ez… Ez dakit horrek zertarako balio duen. Hori beste debate bat da, eta, seguru asko, beste norbaitek egin beharreko hausnarketa da.
Baina gauza bat uste dut argi dagoela, eta da ez zela elkartasun jaialdi bat, ez zegoela atzetik inolako zio politiko bat edo inolako plataformarik, ez zen despedida kontzertu bat, ez zen itzultzen zen talde mitiko bat. Orain arte uste dut gure unibertso txikian izan diren makrokontzertuetan, historikotzat jotzen ditugun horietan, beti izan dela horrelako aldagai bat, eta honetan ez. Hau izan da hogeitaka urtetan etengabe jotzen egon den talde euskaldun baten disko berriaren aurkezpen kontzertua. Hori, behintzat, bada berrikuntza bat. Edo bada, behintzat, kontzertu hori, gau hori bakan egiten duen zerbait. Bakan bi zentzutan, gainera: bakan euskaraz eta bacan Txilen esaten duten bezala, zerbait la ostia izan dela adierazteko. Bakan! Agian, hori bihurtu da mugarri euskal rockarentzako, normalean esleitzen zaigun atea txikia delako. Imaginarium dendetan ate txikia eta handia daude. Eta, normalean, guretzako gordeta dagoen atea ate txiki hori izaten da. Horrekin apurtzen duzun aldi bakan horietan deigarri egiten zaigu.
BEC mukuru bete zenuten. Bururatu al zaizue Navarra Arenarekin gauza bera egitea?
[Barrez] Bai, baina Ene Kantak-ekoek hartua zuten. Itxaron egin beharko dugu.
Pentsatzen jarrita, horiek fuerteago dabiltza zuek baino: badoaz BECera, Navarra Arenara, Buesa Arenara, Anoetara…
Etxean pikea daukagu…
Nerea arreba Ene Kantak-en baitabil. Dena dela, Navarra Arena bai ala ez? Niri txoritxo batek baietz esan dit.
Ez dakit. Baina ez litzateke txarra izango saiatzea. Egingo dugu beste apustu bat.
Paradoxa bat gerta liteke: UPNren azpiegitura faraoniko bati zuek ematea justifikazioa…
Hala begiratuta, agian, bai… Igual, egunen batean eskertu egin beharko diegu haien nafar euskaldunonganako halako erra, urtetan luzatu den ezinikusi hori. Gure gabeziek sortzen dute gure estiloa. Eta uste dut Berriren sorrera eta izaera izan zirela halako erreakzio moduko bat.
Estilo aldetik ere bai: guri tokatu zitzaigun techno-rik eskasena. Aro hori tokatu zitzaigun. Eta horri aurre egin behar zitzaion, eta erreakzio moduko bat izan zen gurea.
Nago gure euskal periferia nafar honetan proiektu eta mugimendu asko erreakzio moduan sortu direla, erresistentziaren edo erresilientziaren ondorioz.
Egia da zuk aipatzen duzun periferian oso gauza interesgarriak sortzen direla. Hori hala da. Egia da arteak, rockak, musikak oposizioan egon behar duela beti. Hor gabiltza, horrekin borrokan.
Gure erkidego periferiko hau da estatu osoan PPk edo PSOEk sustengatu gabeko gobernua duen bakarra.
[Barrez] Toma ya! Niri gehiengo osoek beldurra eman izan didate beti, izan edozein koloretakoak. Eta uste dut politikagintza ez dela lanbide erraza, baina gutxienekoa dela exijitzea elkarrekin adostasunetara iristea. Eta uste dut formula honek horretara, gutxienez, behartzen dituela.
Hortik aurrera, ez da batere erraza. Hor daude lehentasun kontuak, erritmo kontuak, komunikazio kontuak ere bai. Baina, oro har, bai ikusten da gutxiengoak aintzat hartzeko intentzio bat, behintzat. Eta hain aro grisetatik gatozenez, halako keinurik txikiena ere eskertzekoa da.
Hori esanda ere esango dizut kultura aldetik, nahiz eta ikusi halako aldeko jarrera bat ere bai, uste dut azkenean politikarientzat kultura sekula ez dela izango lehentasun bat. Uste dut zaila izango dela, bai.
Erresilientzian ohitutako musika taldeek, euskal komunikabideek, herri mugimenduek, ez al dute indarra galdu egoera aldaketarekin?
Batzuetan kontrara, erreakzioan lan egitea errazagoa da. Baina zuk aipatzen duzun karrika maila horretan oso gauza interesgarriak gertatzen ari dira. Egia da erreakzioarekin proposamenak ia berez etortzen direla, baina uste dut oraindik ibilbide luzea dagoela; esaterako, euskararen kontuarekin. Haizea ustez alde egonda, uste dut halako sordina batekin gabiltzala oraindik. Aurreko gurdi horrek pisu handia zuen, eta aurrerapausoak ematea ez da erraza. Baina beste giro bat sumatzen da.
Lekunberrin Luisen eta Luisaren semea izaten segitzen duzula diozu. Zer moduz eguneroko bizitza herrian?
Ondo. Beti esaten dut: seguru asko, taldea ez banu edukiko, aspertu egingo nintzateke. Edo mugituko nintzen herritik. Baina, bestalde, halako jira handi baten ondoren oso gustura egoten naiz nire txokoan, nire kafetxoak hartzen, eta lasai-lasai. Eta ez da toki batere txarra bizitzeko. Betidanik hor bizi izan naiz, eta hortxe daukagu lokala, eta beti oso gustura.
Nolakoa da zure egunerokotasuna?
Egia esaten badizut, nahiko lasaia. Batez ere, orain. Diskoa atera duzunean, ez dago hainbesteko entsegurik. Baina radar hori beti duzu piztuta. Ez gaude konposatzen, baina banabil gauzak apuntatzen.
Oroitzen naiz Ross Robinsonekin [Haria diskoaren ekoizlea] grabatzen ari ginela, egun bat libre hartzen genuenean Los Angelesera edo beste nonbaitera bere festa horietako batera joateko, bidean beti esaten zigula: “Gogoan hartu momentu hau, ze hau ere diskoa grabatzea bada!”. Agian, bere aitzakia zen, baina egia da. Badago eguneroko bat. Sare sozialak elikatu behar dira. Baina, bestela, hor ari zara ideiak bilatzen eta radar horrekin. Eta gerora erabakitzen duzunean zerbait egingo duzula, zerbait grabatuko duzula, orduan jartzen zara ideia horiek pilatu eta forma ematen. Orain, momentu horretan nago
Zaharrunook, eta baita gazteek ere, badugu joera euskal rockarekin atzera begira jartzeko, malenkoniatsu. Oso epiko jartzen gara, oso Blade Runner, eta esaten dugu guk zuek, millennialok, sinetsiko ez zenituzketen gauzak ikusi ditugula, esaterako, Gernikan, 87an, barrikadak sutan Kortatuk Azken guda dantza jotzen zuen bitartean, Ertzaintzaren gomazko piloten artean. Edo Mikel Laboa, Ruper eta Gari elkarrekin kantuan, Anoetan, Hertzainak berragertu zenean. Eta balirudike euskal rocka sekula ezinen dela iritsi garai mitikootako mailara. Baina nago zuek maila horretara eta urrutiago iristen ari zaretela.
Ez dakit nori irakurri nion: “Nostalgia jada ez da zena”. Asko gustatzen zait. Horrek laburbil dezake zuk esandakoa. Bizi izan ez duzun garai baten nostalgia ere ikusten da.
Nik oso historia berezia daukat euskal rock erradikalarekin. Nik hamarkada hori saltatu egin nuen. Etxean 70erko hamarkadako disko batzuk bazeuden: Txomin Artola, eta abar. Baina gero, ni hasi nintzen formula-irratia entzuten. Benetan esaten dizut: entzuten nuen Iñigo Muguruzaren baxu hori, soinu hori, eta gorroto nuen…
Picassok nola, aro urdin bat eduki zenuen.
Zu Gernikako hartan zeundenean, ni Boom 3 diskoa erosten ari nintzen. Aro ilun bat izan zen, baina ez naiz damutzen.
Euskal Rock Erradikalaren kanta mitikoak zuzenean entzun nituen, baina erromerien bitartez…
Eganen bidez…
Larraungo festetan, eta herriko festetan, Eganen eta Traketsen bidez. 80ko hamarkadako hori saltatu, eta ni naiz 90eko hamarkadako euskal musikaren produktu bat. Su ta Gar eta EH Sukarra izan ziren ni gitarra hartzera bultzatu nindutenak. Haiek izan ziren nire abiapuntua, edo erreferenterik gertuenekoak.
Gerora, a posteriori ikasi dut baloratzen Kortatuk, Itoizek, Ripek, La Pollak, eta abarrek egindako kanta puskak. Eta kristoren miresmena diet. Baina garai hartan, adinagatik entzuteko moduan nintzen, baina ez nuen egin.
Sekulakoak lortzen ari zarete Euskal Herrian, eta baita Euskal Herritik at ere: Espainia aldean sekulako arrakasta duzue.
Sekulakoa ez dakit, baina egia da azken urteetan jaialdietan jada ikusten duzula emaitza hori.
Afixetan hizki moldeak handitzen ari dira.
Nik beti esaten dut eklipse bat ez bada gertatzen oso zaila dela euskarazko talde bat gauez ikustea halako jaialdi batean. Eta normalean argi teknikariak jai izaten du halako jaialdietan. Eta gu lortzen ari gara Estatuko jaialdi horietan ordutegi duinetan jotzea.
Inportantea da, batez ere, kate horretan, gure atzetik etorriko balira beste talde euskaldun batzuk. Ez dut esango izotza apurtzen ari den ontzia garenik. Batzuetan, polizoi baten modukoa garela esaten dut. Jaialdietan, akaso, ez, baina telebistan bai, Estatu mailako.
Hori bitxia da: Espainia aldean, irratian zein telebistetan, bada umoregileen halako loraldi bat, eta horien artean cool-enek edo oso gustuko zaituztete: Facu Diaz, David Broncano…
Gure amak dioena datorkit gogora: “Cuando mucho, cuando nada” (Batzuetan asko, bestetzuetan deus ere ez).
Aro aldaketa honetan, nola ikusten gaituzte umoregile espainiar gazteok?
Orokortzea arriskutsua iruditzen zait. Eta oso saio ezberdinak dira. Facu Diazen saioa oso politikoa da. Eta oso Berri Txarrak zalea da. Ikaragarri gustatzen zaio. Broncanori berari ez, baina bere taldekoei bai. Horregatik gonbidatu gaituzte, ez atzetik ezer egin delako. Elkarrizketatuak fitxatzen dituztenek egiten duguna maite dutelako.
Nola ikusten gaituzten? Burugogor, beti bezala, eta, igual, burumakur ere bai. Horrelako axubeta politiko batzuk ikusten ditut nire inguruan, eta nire baitan ere bai. Eta uste dut hori islatzen dela.
Hein batean, positiboa ere badela uste dut. Aro berri bat bizi dugu. Hori hala da. Eta egoera soziopolitikoak ere ahalbidetuko zuen gu hor egotea, edo gu bezala, beste batzuk. Ikusten dut talde asko guri 20 urte kostatu zitzaiguna bigarren biran lortzen. Eta hori poztekoa da. Izugarri pozten nau.
Halere, ez nuke gure ibilbidea aldatuko. Epe luzerako bidaia bat da hau. Hala tokatu zaigu. Ezin duzu aukeratu nolakoa izango den zure ibilbidea. Baina ez nuke gauza askorik aldatuko.
Zentzu figuratuan, urrutira iritsi zarete. Baina zentzu literalean ere oso urrutira joaten zarete jotzera, zakurraren ipurdira. Zenbat eta urrutiago, orduan eta ezezagunago. Eta, hartara, orduan eta baldintza kaskarragoak jotzeko. Halere, maiz joaten zarete urrutira. Zer ematen dizue horrek?
Hasteko, bidaia bera. Batzuetan, tematzen gara helburuekin, lortu nahi dugunarekin. Baina musikariaren ogibidea bada ere bidaiaz disfrutatzea. Topiko bat da, baina hala da. Japonian zaude, zure kantak jotzen, eta hori da etxera eramango duzuna. Hori bera izugarria da, zure kantak jotzen aritzea, munduko beste puntan.
Hortik aurrera, guri ematen diguna da halako oreka-desoreka bat, nahiko talde kameleoi bihurtzen gaituena, aldabera.
Hein batean, Euskal Herrian jotzea orain oso erraza da. Mundu guztiak ezagutzen ditu zure kantak. Batzuetan, letra ahazten duzu, eta jendeak abesten du.
Letrak ahazten zaizkigu, Gorka?
Geroz eta gehiago.
Letra trinkoegiak egiten dituzu.
Automatikoki jotzen duzunean, ateratzen da. Baina tematzen bazara eta kanta bat jotzen hasi eta pentsatzen baduzu “ostia, hirugarren estrofan beti hanka sartzen dut”, orduan hanka sartzen duzu.
Eta atzerrikoari helduz, behartzen zaitu ezagutzen ez zaituzten lekuetan jotzera, eta hori positiboa da taldearentzat. Zure motibazioa ezin da izan publiko kopuruaren araberakoa.
Eta hor dago zale bakar baten aurrean egin zenuten kontzertu hura.
Hori ikasiko da noizbait community manager eskolan [barrez].
Egia da sareetan etekin handia atera zeniotela.
Zin dagit nahi gabe egin genuela, beti gabiltzalako horrelakoak estaltzen. Galdera sortu zen: “Zergatik ez dugu kontatzen?”. Jarri genuen, eta kito. Ez genuen espero biral bilakatuko zenik. Harritzekoa da. Gero, egiten duzu sekulako kanpaina, ez dakit zein ekoizlerekin grabatu behar duzulako, eta bi like lortzen dituzu.
Azkenean, aurten, milagarren kontzertua egin dugu. Zeelanda Berrian izan zen. Hori ere ilobei kontatuko diegun zerbait da. Kasualitatea izan zen, baina hala izan zen.
Zakurraren ipurdian, literalki ia: antipodetan.
Bai, eta mila kontzertutan denetarik ikusi duzu. Zale bakarrarekin ez, baina hamar lagun baino gutxiagoko dozenaka kontzertu eman ditugu, eta ez duzu denboran atzera horrenbeste egin behar hori ikusteko. Niri, gustatzen zait kameleoi izaera hori: kapaz zara jotzeko publiko handi baten aurrean, edo hamar lagunen aurrean. Estilistikoki ere bai. Guk bira berean jo dugu Primavera Sound jaialdian, eta gaztetxe batean, eta hurrengo egunean Hatortxun. Maite dut sentsazio hori: jakitea, pentsatzea, baduzula publiko potentzial bat eremu hasiera batean hain ezberdinetan. Hori kantuek egindako lan bat da.
Lehen esan duzu batzuetan letrak ahaztu egiten zaizkizula. Adinean aurrera goazen seinale. Urteak bete ahala, gogorragoa egiten al zaizu bira luzeak egitea?
Batzuetan, etxean esaten didate: “Orain, joan zaitez Galiziara…”. Ez dakit. Niretzako, ez da horrenbesterako. Sartzen zara gure furgoneta zaharrunoan, hizketaldi bat taldekideekin, liburu bat, Internet… Ez da hain gogorra. Eta gu orain oso baldintza onetan goaz. Ordutegi onekin, eta abar. Ohitu egiten zara. Zure lanbidearen parte bat da kilometroak irentsi behar hori.
Adibidez, bira honetan oso intentsitate baxuan gabiltza. Hasieran bai izan zen intentsoagoa: Australia, Txina, abioi pilo bat. Baina gero, ez. Nahiko apustu erradikala egin genuen: BECekoa, Bartzelona eta Madril. Gero Erresuma Batua eta Irlanda. Gero, jaialdi batzuk udan, baina ez hainbeste.
Gatozen euskal eszenara. Asko aldatu da: jaialdi gehiago daude, baina gaztetxeen zirkuitu alternatiboa ia desagertu egin da. Nola dakusazu?
Ez nuke esango gaztetxeen zirkuitua desagertu denik. Beren lana egiten segitzen dute. Agian, apaldu egin da pixka bat. Baina hor jarraitzen du. Eta Galiziara edo Madrilera jotzera joaten zarenean, esaten dizute: “Zuek Euskal Herrian zortea daukazue, taldeek jotzeko aukera gehiago dauzkazuelako”.
Jaialdi asko dago. Eta jaialditisa ez da ona, neure ustez. Baina badirudi joera hori dela. Aurrekoan irakurri nuen klase ertaina desagertu dela. Kuriosoa da Internetek ekarri duena. Batetik, irratiek eta hedabideek galdu dute monopolioa. Lehen, oso zaila zen irratietan jartzen ez zutena entzutea. Baina orain, Internetekin zuk zeuk egiten duzu zeure playlist-a. Gauzak asko horizontaldu ditu, eta hori positiboa da. Baina ez ote duen ekarri horrek lehendik sona zutenek sona handiagoa edukitzea, eta ez hainbeste bere potentziala zuten talde hasi berri horiek erakusleiho eraginkorragoa edukitzea.
Internetekin, diskoetxe asko ere desagertzen ari dira. Ez dakit behar bezainbat baloratzen dugun haiek egindako lana. Esaterako, Marino Goñirena, Gorrena…
Galbahe lan hori, erreferentzialtasun hori galdu da. Lehen, zuk jarraitzen zenuen diskoetxe batek fitxatzen zuen taldea, zerbaitegatik izango zelako; batez ere, ildo jakin bat zuten diskoetxe horiekin.
Gero, jada hor dauden harremanak…
Baina zu agente bikoitza izan zara. Bolada batez Gorren lan egin izan zenuen…
Ez nintzen denbora asko ibili, eta goizetan bakarrik ibiltzen nintzen … Baina bai, ezagutzen dut barrutik ere bai. Eta Marino Goñiren figura beti aldarrikatzekoa iruditzen zait. Zenbat eta zenbat talde jarri dituen hor, erakusleiho horretan. Eta, gainera, lanbide horrekin: taldea atera. Gero, handi egiten zenean jada…
Neu ere fanboy samar jarriko naiz: Katedral bat kantuak erabat txundituta nauka…
Bada, esango dizut kanta hau diskotik kanpo geratzeko zorian izan zela.
Ez da egia izanen! Ez zinen kontziente izan egiten ari zineten kanta puskaz?
Oso txarrak izan gara beti singleak aukeratzen. Diskoa grabatzen duzunean hain zaude kutsatuta ez dakizula zein den kanta ona. Disko honekin egin genuen aurretik galbahe lan bat. Hartu genituen guretzako single moduan balio zezaketen hiru kantu, eta diskoa atera aurretik ezagunei bidali genizkien. Tartean ez zegoen Katedral bat. Hortik Infrasoinuak atera zen single moduan. Eta hori egin ondoren, baina diskoa atera aurretik, beste lagun batzuei diskoa erakutsi genienean, esan ziguten: “Nolatan ez duzue jarri hautagaien artean kanta hau? Niretzako, kanta hau da”. Eta ez genuen hautagaien artean jarri, ez genekielako diskoan sartuko genuen ere. Bere garaian, adibidez, Ikusi arte ere azken unean egin genuen, eta ia diskotik kanpo geratu zen.
“Neure ahotsa bilatu, beti besteena entzun”. Irudipena dut zeure ahotsa jada topatu duzula. Eta kanta puskak erraz samar ateratzen zaizkizula.
Ba, igual zure irudipena da. Letrekin oso borroka gogorra daukat; azkeneko diskoetan, batez ere. Are gehiago, esango nuke azken diskoan badaudela letra batzuk… Diskoa atera behar duzu eta ateratzen duzu, baina…
Baina aurreko diskoa hirukoitza izan zen, eta honekin tentazioa izan duzue bikoitza egiteko.
Bai, bestela, aukeratu egin behar duzulako, eta kanpoan utzi behar dituzulako Berri Txarrak-ek maite dituen estilo batzuk, kantu mota bat. Tentazioa eduki genuen, baina gero esan genuen: “Disko hirukoitz batetik gatoz, eta ez gara jarriko hemen rock sinfonikoan bezala txapa ematen”.
Besteen ahotsa entzun behar dela diozu. Garai likido hauetan, erreferentzia intelektual trinkoren bat Euskal Herrian, erreferentziazko ahotsen bat?
Izenak esatea beti arriskutsua da. Nik, gehienbat, musikarion taldearen artetik aipatuko nuke erreferenteren bat. Anarik iruditzen zait gauzak behar bezala egiten dituela. Eta jende askok. Baina bat esatekotan Anari izan liteke.
Lehen, community managerrak aipatu ditugu. Orain, trapa dago modan. Influencer bihurtzen dira. Eta ni influencer [eragin sortzaile] baino gehiago sentitzen naiz influenced [eragin hartzaile]. Eragin egin nauten musikari asko daude.
Eta beti defendatu izan dut zure estiloa ez dutela egiten zure dohainek, baizik eta zure gabeziek. Hasi ginenean, Su ta gar izan nahi genuen. Beti esan izan dugu, baina ez geneukan teknika hori. Oso eskasak ginen. Erdibidean geratu ginen. Orduan diozu: “Bale, hau ezin dut egin. Egin beharko dut beste hau”. Eta gero, nahi zenuen Sarrik bezala idatzi, baina ez zinen iristen: “Ba, orduan, beste modu honetan egin dezaket”. Edo nik metal gogorra entzuten nuenean nahi nuen Max Cavalerak bezala abestu, baina ez nuen eztarririk, ez nekien oihurik egiten: “Moldatu beharko dut, eta, beharbada, abestu beharko dut”. Zure gabezia horiek zizelkatu dute zure estilo hori, zure gauzak egiteko modu hori. Horregatik uste dut oso sui generis garela, kantak egiteko moduan eta musikari bezala.
Adibidez, oso trakets sentitzen naiz gitarrarekin, baina horrek eraman nau nire jotzeko modua eraikitzera. Igual, ez da modurik onena izango, baina nire modua da. Eta kantuak egiteko orduan ere bai. Gabezia asko dauzkat, baina fijatu naiz gehiago egiteko beste modu horietan.
“Irakurtzea da bestela idaztea”. Zer irakurtzen ari zara?
Oraintxe irakurri dut Zalduaren azkenengoa, eta badaude ipuin ale indartsu batzuk. Eta, agian, friki samarra izango da, baina lehengoan jabetu nintzen C letraren apala oso emankorra izan dela niretzat: Carver, Chandler, Chirbes bera, Harkaitz Cano… Normalean, C-rekin doazenak, ondo.
Ez naiz irakurle porrokatu horietako bat. Irakurtzen dut, hori bai. Lehengo epifania Sarrirekin izan nuen. Hemengo [Iruñeko] liburu azokan, gainera, oroitzen naiz: “Ea zein den horrenbestetan entzuten dudan Sarri hori”. Eta horrek leiho bat zabaldu zidan, poesiarenganako leiho bat.
Eta beste epifania bat izan zen Carver. Orain, banoa Seattlera, bera hangoa zen, eta banoa bere herrira, ikustera nolakoa den. Momentu frikia da, baina ilusioa egiten dit…
Oso Sautrela geratzen ari zaigu, Hasier Etxeberriarekiko errespetu osoz esanda. Gugan bego… Orduan, nora zoaz?
Seattlera, Yakimara, bere herrira. Izan ere, bat esatekotan nire idazle kuttunen artean, bera esanen nuke, Carver.
Lehen ongi ulertu badut, zuen community managerra zu zeu zara.
Bai. Igor Elortzak esaten zuen gu garela zaldiaren belaunaldia: atzeko hankak XX. mendean, eta aurrekoak honetan. Eta horrek laguntzen digu neurtzen sare sozialen garrantzia. Zer esanik ez, inportanteak dira. Eta gure ogibidean ere nik gogorarazi behar badizut hamaika aldiz bihar jotzen dugula ez dakit non, bada, gogoraraziko dizut. Nire denbora-pasa bakarrik balitz, agian, ez nuen egingo. Hori hala da. Baina, aldi berean, iruditzen zait nahiko koherentea hori egitea, gure ogibidearen parte delako. Dena dela, zuk badakizu, azkenean, like-rik inportanteena… [zalantzatan, barrez] ez, ez, hori ez…
Ze polita geratzen ari zaizun. Elkarrizketa horrekin amaituko dugu. Segi…
Bai kutrea.
Tira, bada, azken galdera bat eginen dizut: elkarrizketaren azken txanpan oroitzen ari nintzen lankide batzuek diotela euskal kulturaren munduan kritika gutxiegi egiten dugula. Eta, egia esan, nahiko elkarrizketatzaile fanboy-a izan naiz. Ni gauza izan ez naizenez, egiozu zuk zeuk zeure buruari galdera kritiko bat, deseroso bat…
Hauek dira herri txiki batean bizitzearen ajeak. Denok ezagutzen dugu elkar, eta zailagoa da kritika egitea. Ez dakit. Ez gara orain cainita jarriko. Egia esan, ez zait bururatzen galderarik. Nahiago hala.
Plazer handia izan da. Estimatua dago.
Gu ere gustura ibili gara.